راهنمای Bash برای نوآموزان

موقعی‌که Bash با گزینه ‎--login‎ به صورت محاوره‌ای احضار می‌شود، یاوقتی به عنوان sh فراخوانی می‌شود، دستورالعمل‌های فایل‎ /etc/profile‎ را می‌خواند. این دستورات معمولاً متغیرهای PATH ، USER ، MAIL ،HOSTNAME و HISTSIZE شل را تنظیم می‌کنند.

دربرخی سیستم‌ها ، مقدار umask در فایل ‎ /etc/profile‎ مقداردهی می‌گردد، در سیستم‌های دیگر، این فایل محتوی اشاره‌گرها به سایر فایل‌های پیکربندی از قبیل موارد زیر می‌باشد:

تمام تنظیماتی که میخواهید برای محیط همه کاربران فراهم نمایید، باید در این فایل باشد. این فایل ممکن است به این شکل باشد :

# /etc/profile

# System wide environment and startup programs, for login setup

PATH=$PATH:/usr/X11R6/bin

# No core files by default
ulimit -S -c 0 > /dev/null 2>&1

USER="`id -un`"
LOGNAME=$USER
MAIL="/var/spool/mail/$USER"

HOSTNAME=`/bin/hostname`
HISTSIZE=1000

# Keyboard, bell, display style: the readline config file:
if [ -z "$INPUTRC" -a ! -f "$HOME/.inputrc" ]; then
    INPUTRC=/etc/inputrc
fi

PS1="\u@\h \W"

export PATH USER LOGNAME MAIL HOSTNAME HISTSIZE INPUTRC PS1

# Source initialization files for specific programs (ls, vim, less, ...)
for i in /etc/profile.d/*.sh ; do
    if [ -r "$i" ]; then
        . $i
    fi
done

# Settings for program initialization
source /etc/java.conf
export NPX_PLUGIN_PATH="$JRE_HOME/plugin/ns4plugin/:/usr/lib/netscape/plugins"

PAGER="/usr/bin/less"

unset i

این فایل پیکربندی، برخی متغیرهای اساسی محیط شل را مقداردهی می‌کند، علاوه براین برخی متغیرهای موردنیاز کاربران برای اجرای جاوا ویا برنامه‌های کاربردی جاوا در مرورگر های آن‌هارا تنظیم می‌کند. بخشی به نام « متغیرها » را ملاحظه کنید.

فصل ۷ ، دستورات شرطی را برای اطلاع بیشتر درباره if شرطی به کار رفته در این فایل، ملاحظه کنید، در فصل ۹ ، وظایف تکراری ساختار حلقه‌هایی مانند for بحث شده است .

منابع Bash محتوی فایل‌های نمونه profile برای استفاده کلی یا انفرادی می‌باشد. این نمونه ها ونیز مثال فوق برای کارکردن در محیط شمابه تغییراتی نیاز دارند!

در سیستم‌هایی که چندین شل ارائه می‌کنند، ممکن است قرار دادن پیکربندی مخصوص Bash در این فایل بهتر باشد چون فایل ‎ /etc/profile ‎ توسط سایر شل‌ها از قبیل شل بورن، نیز خوانده می‌شود. خطاهای ناشی از عدم شناخت دستور زبان Bash، تولید شده توسط سایر شل‌ها، با جدا کردن فایل‌های پیکربندی انواع متفاوت شل، پیش گیری می‌شود. درچنین حالاتی، فایل ‎ ~/.bashrc‎ کاربر، به منظور پیوست کردن ارزش دهی شل در فرایند لاگین ، می‌تواند به فایل ‎ /etc/bashrc ‎ متوجه شود .

ممکن است ملاحظه نمایید که فایل ‎ /etc/profile ‎ در سیستم شما، فقط تنظیمات محیط شل و برنامه شروع اولیه رانگاه می‌دارد، در حالیکه فایل‎ /etc/bashrc ‎ محتوی تعریف توابع و مستعارهای تمام سیستم می‌باشد . فایل ‎/etc/bashrc ‎ ممکن است به فایل ‎ /etc/profile ‎ یا فایل‌های ارزش‌دهی شخصی کاربر، ارجاع داده شود.

منابع محتوی نمونه فایل‌های bashrc می‌باشند، یا می‌توانید نسخه‌ای در ‎ /usr/share/doc/bash-2.05b/startup-files ‎ پیدا کنید. بخشی از یک فایل bashrc که در مستندات Bash آمده :

alias ll='ls -l'
alias dir='ls -ba'
alias c='clear'
alias ls='ls --color'

alias mroe='more'
alias pdw='pwd'
alias sl='ls --color'

pskill()
{
        local pid

        pid=$(ps -ax | grep $1 | grep -v grep | gawk '{ print $1 }')
        echo -n "killing $1 (process $pid)..."
        kill -9 $pid
        echo "slaughtered."
}

غیر از مستعارهای عمومی، این فایل شامل مستعارهای سودمندی است که موجب کار کردن فرمان‌ها حتی اگر املای آن‌ها را اشتباه به کار ببرید، می‌گردند.ما مستعارها را در بخشی به نام « ایجاد و حذف مستعارها » بحث خواهیم نمود. این فایل شامل یک تابع pskill می‌باشد، توابع رابه طور مفصل در فصل ۱۱ ، توابع مطالعه خواهیم نمود.

این یک فایل پیکربندی مناسب ، جهت پیکربندی محیط کاربران جداگانه می‌باشد . در این فایل، کاربران می‌توانند گزینه‌های پیکربندی دیگری اضافه کنند یا تنظیمات پیش‌فرض را تغییر دهند:

franky~> cat .bash_profile
#################################################################
#                                                               #
#   .bash_profile file                                          #
#                                                               #
#   Executed from the bash shell when you log in.               #
#                                                               #
#################################################################

source ~/.bashrc
source ~/.bash_login
case "$OS" in
  IRIX)
    stty sane dec
    stty erase
    ;;
#  SunOS)
#    stty erase
#    ;;
  *)
    stty sane
    ;;
esac

این کاربر کاراکتر برگشت (backspace ) را برای سیستم عامل‌های متفاوت تنظیم نموده است. علاوه بر آن فایل ‎ .bashrc ‎ و فایل‎ .bash_login ‎ کاربر نیز خوانده می‌شوند.

این فایل محتوی تنظیمات مخصوصی است که به طور معمول فقط موقعی اجرا می‌شوند که شما به سیستم متصل ( login ) می‌شوید. ما در مثال از آن برای تنظیم مقدار umask و نشان دادن لیست کاربرانی که لاگین کرده‌اند، استفاده کرده‌ایم. این کاربر همچنین تقویم ماه جاری را ملاحظه می‌نماید:

#######################################################################
#                                                                     #
#   Bash_login file                                                   #
#                                                                     #
#   commands to perform from the bash shell at login time             #
#   (sourced from .bash_profile)                                      #
#                                                                     #
#######################################################################
#   file protection
umask 002       # all to me, read to group and others
#   miscellaneous
w
cal `date +"%m"` `date +"%Y"`

در غیبت فایل ‎ ~/.bash_profile ‎، این فایل خوانده می‌شود .

در غیبت فایل ‎ ~/.bash_profile‎ و ‎ ~/.bash_login ‎  فایل ‎ ~/.profile ‎  خوانده می‌شود. این فایل همان پیکربندی‌ها را می‌تواند نگهداری کند که بعد توسط سایر شل‌ها نیز قابل دستیابی است. به خاطر آن که سایر شل‌ها ممکن است دستور زبان Bash را نفهمند .

امروزه، بیشتر استفاده از یک شل غیرلاگین رایج است، به عنوان مثال موقعی که به طور گرافیکی لاگین کرده و از ترمینال‌های محیط X استفاده می‌کنیم. بر روی چنین پنجره بازشده‌ای کاربر نباید نام کاربری و یا پسورد وارد کند، تأیید نمودن انجام نمی‌شود .Bash فایل ‎ ~/.bashrc ‎ را جستجو می‌کند، وقتی این انجام شد ،همچنین به علاوه به فایل‌هایی که موقع لاگین خوانده می‌شوند رجوع می‌کند، این بدین معنی است که شما نباید همان تنظیمات را در چندین فایل وارد کنید.

در فایل ‎ .bashrc‎ این کاربر، بعد از خوانده شدن فایل ‎/etc/bashrc ‎ سیستم گسترده، چند مستعار تعریف شده و متغیرهایی برای برنامه معینی تنظیم گردیده است :

franky ~> cat .bashrc
# /home/franky/.bashrc

# Source global definitions
if [ -f /etc/bashrc ]; then
       . /etc/bashrc

fi

# shell options

set -o noclobber

# my shell variables

export PS1="\[\033[1;44m\]\u \w\[\033[0m\] "
export PATH="$PATH:~/bin:~/scripts"

# my aliases

alias cdrecord='cdrecord -dev 0,0,0 -speed=8'
alias ss='ssh octarine'
alias ll='ls -la'

# mozilla fix

MOZILLA_FIVE_HOME=/usr/lib/mozilla
LD_LIBRARY_PATH=/usr/lib/mozilla:/usr/lib/mozilla/plugins
MOZ_DIST_BIN=/usr/lib/mozilla
MOZ_PROGRAM=/usr/lib/mozilla/mozilla-bin
export MOZILLA_FIVE_HOME LD_LIBRARY_PATH MOZ_DIST_BIN MOZ_PROGRAM

# font fix
alias xt='xterm -bg black -fg white &'

# BitchX settings
export IRCNAME="frnk"

# THE END
franky ~>

مثال‌های بیشتری، در بسته Bash می‌توان یافت. به خاطر داشته باشید که فایل‌های نمونه ممکن است برای کارکردن در محیط شما نیاز به تغییر داشته باشند.

مستعارها در بخشی به نام « مستعارها » بحث شده است.

این فایل محتوی دستورالعمل‌های ویژه فرایند قطع ارتباط ( logout ) می باشد. در این مثال ،پنجره ترمینال موقع قطع ارتباط پاک می‌شود. این کار برای ارتباط راه دور مفید است، که پس از بستن آن یک پنجره پاکیزه به جا می‌ماند.

franky ~> cat .bash_logout
#######################################################################
#                                                                     #
#   Bash_logout file                                                  #
#                                                                     #
#   commands to perform from the bash shell at logout time            #
#                                                                     #
#######################################################################
clear
franky ~>